یافته‌ های محققان درباره پوسیدگی دندان

مقایسه یک تحقیق ایرانی و برزیلی درباره علاقه مادر و کودک به شیرینی

بیشتر بچه ‌ها عاشق شیرینی و شکلا‌ت ‌هستند و پدر و مادرها هم برای شاد کردن فرزندان ‌شان گه گاه به‌ آن ها شیرینی‌ و شکلات می ‌دهند. کمتر بچه‌ ای پیدا می ‌شود که حاضر باشد از چشمک این خوراکی ‌های خوشمزه صرف ‌نظر کند. به تازگی نتایج برخی مطالعات محققان ایرانی نشان داده است که میزان علاقه به شیرینی بر میزان پوسیدگی دندان‌ های مادر و کودکان بی ‌تاثیر بوده و از سوی دیگر، سن مادر و میزان تحصیلات او و همچنین دختر یا پسر بودن فرزند او نیز بر میزان علاقه به شیرینی تاثیرگذار است.

در این مطالعه ی جالب که در دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد تهران انجام شده، محققان تلاش کردند کودکان پیش دبستانی و مادران ‌شان را از نظر علاقه به شیرینی ‌ها و میزان پوسیدگی دندان مورد بررسی قرار دهند.

با این هدف 120 زوج کودک پیش دبستانی و مادران آن ها مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. این کودکان از مراکز دولتی، غیردولتی و دخترانه و پسرانه انتخاب شده بودند.

سپس محققان برای بررسی میزان پوسیدگی دندان‌ ها در این مادران و کودکان تلاش کردند تعداد دندان ‌های پوسیده، کشیده شده و پُر شده(ترمیم شده) را در دهان هر یک از مادران و کودکان بشمارند. این شاخص در علم دندانپزشکی به اختصار DMFT نامیده می‌ شود. از سوی دیگر محققان تلاش کردند میزان علاقه مادران و کودکان پیش دبستانی را به مواد قندی بسنجد. برای این کار پنج فلاسک چای آماده شد که چای درون آن به غلظت ‌های گوناگون شیرین شده بود. سپس از مادران خواسته شد که یک لیوان از هر یک از چای‌ ها بنوشند و سپس نظرشان را اعلام کنند که به کدام چای شیرین بیشتر علاقه داشته ‌اند. چایی که شیرین ‌تر بوده است و یا چایی که درجه شیرین شدنش کمتر بوده است؟ سپس این مراحل برای کودکان نیز تکرار شد.

نتایج این مطالعه نشان داد که میزان علاقه مادر به شیرینی با میزان علاقه فرزندش به شیرینی شباهت ندارد. همچنین میزان علاقه مادر به شیرینی بر میزان سلامت دندانی او بی‌ تاثیر است و میزان علاقه کودک به شیرینی نیز بر میزان پوسیدگی دندان ‌هایش تاثیری ندارد.

نتایج یک تحقیق برزیلی

پیش از این نیز مطالعه‌ ای مشابه در گوشه ‌ای دیگر از دنیا نیز انجام شده بود. این تحقیق در سال 1988 در کشور برزیل انجام شده و در سال 2001 به چاپ رسیده است. در این مطالعه محققان برزیلی تلاش کردند ارتباط میان علاقه به شیرینی و پوسیدگی دندانی را در گروه‌ های دو نفره مادر و فرزند بسنجند. در این مطالعه 298 جفت مادر و کودک برزیلی مورد بررسی قرار گرفتند که کودکان 4 تا 5 ساله بوده و از مهد کودک ‌های دولتی انتخاب شده بودند.

در این مطالعه نیز از مادران و کودکان خواسته شد چای شیرین با غلظت‌ های شیرین کننده متفاوت را نوش جان کنند و خوشمزه ‌ترین چای را انتخاب کنند.

جالب اینجا است که نتایج مطالعات محققان برزیلی برخلاف نتایج به دست آمده از سوی محققان ایرانی بود. نتایج محققان برزیلی نشان داد که علاقه مادران به شیرینی با علاقه فرزندان‌ شان به مواد قندی در ارتباط است یعنی اگر مادری به شیرینی‌ ها علاقه بیشتری نشان می ‌داد فرزندش نیز به همان نسبت بیشتر عاشق خوردن شیرینی بود. از سوی دیگر علاقه مادران و فرزندان برزیلی به شیرینی به طور مشخص با میزان پوسیدگی دندانی در ارتباط نبود.

محققان چه می ‌گویند؟

شما تصور می ‌کنید چرا علاقه کودکان برزیلی به شیرینی مشابه‌ مادران‌ شان است ولی این مطلب در مورد کودک ایرانی این چنین نیست؟ محققان تلاش کرده ‌اند دلایل این تفاوت را کشف کنند. یکی از دلایل احتمالی، تفاوت فرهنگی در الگوی غذایی مناطق مورد بررسی است. پژوهش محققان برزیلی در شهر مارینگای برزیل صورت گرفته است؛ شهری که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان شکر و نیشکر در جهان است. شکر در این شهر به میزان زیادی در دسترس است و مصرف بالایی نیز دارد. سرانه ی مصرف شکر در برزیل در سال حدود 44 تا 45 کیلوگرم است. اگر مادران در سال‌ های اولیه زندگی به طور متناوب به فرزندان خود مواد و خوراکی ‌های شیرین بدهند، کودک آن ها به خوردن خوراکی‌ های بسیار شیرین علاقه پیدا می ‌کند. از سوی دیگر محققان اعتقاد دارند علاقه به طعم شیرین، حسی تغییرپذیر است. این علاقه می ‌تواند روز به روز تغییر کند یا در زمان ‌های گوناگون یک روز یا در مورد غذاهای متعدد و با وجود مشکلات و فشارهای اجتماعی خاص متفاوت باشد. علاقه به مصرف شیرینی می‌ تواند بر اثر عوامل ژنتیکی نیز تغییر کند.

مثلث پوسیدگی دندان

کلا تغذیه در مثلث پوسیدگی دندان، یکی از اضلاع مثلث را تشکیل می‌ دهند. پوسیدگی دندانی را شاید بتوان شایع ‌ترین بیماری مردم دنیا دانست که به ویژه در سال‌ های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. تغییر عادات غذایی مردم دنیا و افزایش مصرف مواد قندی از دلایل اصلی افزایش میزان پوسیدگی در سراسر دنیا است. نباید فراموش کرد که مادران قوی‌ ترین عامل تعیین ‌کننده الگوی مصرف مواد قندی برای فرزندان‌ شان هستند و اگر از ابتدا پایه ‌های این دیوار کج نهاده شود باید انتظار داشت که الگوی تغذیه کودک غلط ساخته شود. اگر مادران از همان ابتدا تلاش کنند که موادغذایی سالم را در اختیار فرزندان ‌شان قرار دهند، می‌ توان انتظار داشت که کودکان در آینده دندان‌ های سالم ‌تری داشته باشند؛ چرا که مهم ‌ترین راه مقابله با پوسیدگی دندان، پیشگیری از آن است و مهم ‌ترین روش ‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ های کودکان شامل تعیین عادات غذایی صحیح، رعایت بهداشت دهان و استفاده از مواد مسدود کننده شیارها و استفاده از فلوراید است.

این روزها تبلیغات تلویزیونی، خوردن شیرینی، شکلات، چیپس و پفک را تشویق می‌ کنند. این تبلیغات می ‌تواند در ذهن کودکان اثر پُررنگی بر جای بگذارد و بر الگوی تغذیه آن ها اثر چشمگیری بر جای بگذارد. به نظر می ‌رسد برنامه‌ ریزان حوزه سلامت در رسانه ها باید تلاش کنند برنامه‌ هایی برای ارتقای سلامت بهداشت دهان و دندان و الگوی تغذیه برای مادران و کودکان تدارک ببینند. متخصصان تغذیه کودک تاکید می‌ کنند که کودکان باید در شش ماه اول زندگی از شیر مادر استفاده کنند و پس از آن، بدون هیچ ماده افزودنی و شیرین‌ کننده از شیر یا سایر نوشیدنی ‌ها استفاده کنند.

دکتر گلرخ ثریا - هفته نامه سلامت

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.